Referentie

Een referentie is een contactpersoon bij je vroegere of huidige werkgever of opdrachtgever die ervaringen kan en wil delen over jouw functioneren, persoonlijkheid en/of competenties. Letterlijk betekent referentie overigens verwijzing; je verwijst naar een bron van informatie. In het geval van een sollicitatie dus naar iemand die iets meer kan vertellen over jou. Je kunt een referentie gebruiken door:

De naam en contactgegevens geven aan de sollicitatiecommissie.
De referentie vragen een aanbevelingsbrief te schrijven.
De referentie vragen een aanbeveling (“recommendation”) te schrijven voor jouw LinkedIn profiel.

Wanneer gebruik je referenties?

Hieronder staan enkele situaties waarin een referentie gevraagd kan worden.

Tijdens een sollicitatieprocedure vraagt je toekomstige werkgever/opdrachtgever erom.
Tijdens een opdracht als zzp-er vraagt een opdrachtgever om referentieopdrachten.
Voor een inschrijving voor een studie/bijscholing na een periode van werkervaring.
Voor een vrijstelling van een studieonderdeel na een periode van werkervaring.
Voor het bewijzen van eerder verworven competenties voor een EVC.

Het is goed om te weten dat een sollicitatiecommissie of selectiebureau niet snel zonder jouw toestemming contact op zal nemen. De Wet Bescherming Persoonsgegevens geldt juist ook voor deze gelegenheden en verbiedt dit. Ook zal men zelf aangeven of men referenties wil, wacht dus gerust op een vraag om een referentie.

Wie is jouw referentie?

Kies je referenties zorgvuldig. Een referentie is altijd iemand die:

Iemand die jou en jouw prestaties goed kent.
Iemand die iets positiefs over jou kan vertellen.
Iemand die jouw minder goede prestaties of competenties positief kan verwoorden.
Iemand die een bepaalde mate van gezag en onafhankelijkheid heeft.

Denk bijvoorbeeld aan:

Een leidinggevende, bestuurder of medeverantwoordelijke uit een (eerdere) werksituatie.
Een leidinggevende, bestuurder of medeverantwoordelijke uit vrijwilligerswerk.
Een opdrachtgever voor wie gewerkt is gedurende een langere periode.
Een (oud-)docent van een relevante studie die je hebt volbracht.

Onderwerpen referentie

Algemeen functioneren
Functie inhoud / takenpakket
Samenwerking/sociaal functioneren
Leidinggeven/stijl
Reden vertrek
Competenties

Referenties vooraf vragen?

Het is gebruikelijk om iemand te vragen of hij/zij als referentie genoemd en gebeld kan worden. Zo weet de referentie van jouw bedoeling en toestemming om te vertellen over jouw functioneren en jouw competenties. Het kan overigens best zijn dat een referentie het helemaal niet vervelend vindt om zonder overleg vooraf gebeld te worden door bijvoorbeeld een onbekende werkgever, om over jou te praten. Maar het risico is natuurlijk dat een referentie die vooraf niet is gevraagd, daar niet blij mee is. En dan is het voor de beller (toekomstige werkgever bv) ook best vervelend. Het is dus een risico dat je neemt als je niet overlegt met de mogelijke referentie. Sommigen nemen bewust dat risico, anderen vragen altijd of het mag.

Twijfel je om een referentie op te geven?

Veel mensen kunnen wel een referentie bedenken die ze willen opgeven, maar twijfelen of dit goed is om te doen. Redenen voor deze twijfel kunnen in allerlei aspecten zitten:

De werknemer wil niet graag alles vertellen wat er is gebeurd. Misschien is er sprake geweest van slecht functioneren, intimidatie (pesten, seksualiteit, agressie), diefstal.
De werkgever of referentie zelf wil niet graag alles vertellen wat er gebeurd is. Misschien is er sprake geweest van intimidatie (pesten, seksualiteit, agressie), een organisatie die slecht voor haar personeel zorgt.
De werkgever of referentie heeft misschien te weinig kennis van het functioneren door een wisseling van leidinggevenden of iets dergelijks.
De werkgever/referentie kan je misschien niet missen als medewerker in de organisatie en wil je niet laten vertrekken. De referentie zou dan een negatiever verhaal kunnen vertellen dan terecht is om je vertrek naar een andere baan moeilijk te maken.

Als men bij een reorganisatie mensen wil laten vertrekken zullen personeelsmedewerkers en leidinggevende wellicht weer juist een positiever verhaal dan terecht is vertellen. Dit om het vertrek naar een andere baan makkelijk te maken. Er zijn dus allerlei situaties en belangen die ervoor zorgen dat een referentie niet altijd een betrouwbaar beeld geeft van een sollicitant. Dit weten de werkgevers/selectiebureaus natuurlijk ook. Dus hecht men niet altijd de waarde aan de feedback van de referenties die je misschien wel verdient…

Tips referenties

Hieronder zie je onze tips over referenties. Doe er je voordeel mee!

Geef niemand op als referentie zonder toestemming van diegene.
Vraag een mogelijke referentie eerst wat hij/zij over jou te zeggen heeft. Klinkt dit goed dan kun je vragen om diegene als referentie te mogen opgeven. Klinkt dit te negatief? Vraag het dan niet. Klinkt dit te positief, waardoor het gekunsteld/nep kan overkomen? Probeer dit dan te bespreken met diegene voordat je haar/hem als referentie opgeeft.
Zorg dat je eerlijk bent in het opgeven van je referenties. Sommige (grote) bedrijven gaan erg ver in hun onderzoek naar het verleden van nieuwe medewerkers. Bovendien is bijvoorbeeld het versturen/aanbieden van een CV met onwaarheden (verzonnen werkgevers/diploma’s/referenties e.d.) strafbaar. In het wetboek van strafrecht, artikel 225 staat dat als je schuldig aan “valsheid in geschrifte” bent verklaard, je “met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie” (=82000 euro) kan worden geconfronteerd. Bron: Wetboek van strafrecht/Rijksoverheid.nl
Wacht gerust tot er gevraagd wordt naar een referentie, het is niet gewoon dat je zelf een referentie aanbiedt, zeker niet in de eerste fase van de sollicitatie.
Als je toch bij voorbaat wilt laten zien dat je over referenties beschikt, kun je die in je CV of portfolio noemen. Noem dan de naam, het telefoonnummer en het bedrijf.
In je CV of portfolio kun je ook noemen dat je op aanvraag een referentie kunt opgeven.
Schrijf of vertel niet wat je referenties zo positief vinden aan jou. Je kunt hooguit aangeven dat iemand over een bepaald onderwerp kan vertellen.
Als je referenties langer op je cv of portfolio hebt staan, let er dan op dat de contactgegevens nog actueel zijn.
Je LinkedIn profiel en ook andere social media accounts worden steeds vaker geraadpleegd om een beeld van iemand te krijgen. Het is goed om daar bewust van te zijn en bijvoorbeeld te zorgen dat je LinkedIn profiel je cv ondersteunt/bevestigt.
Maak je referenties niet openbaar (via social media of een openbaar CV/portfolio). De referentie kan dan overspoeld worden door telefoontjes en dat is niet de bedoeling.
Vraag je referenties niet alleen als je zelf weggaat, maar ook als die leidinggevende met wie je zo goed hebt samengewerkt, naar een andere baan vertrekt. Misschien wil diegene wel een referentiebrief schrijven over je algehele functioneren en persoon of over het werken in een bepaalde periode of voor een bepaald project..
Vraag gerust ook een referentiebrief aan je leidinggevende als je intern een andere baan hebt gekregen. Het is zonde om de goodwill/positiviteit die met jou verbonden is te laten wegglippen! Laat die vastleggen in een pdf of op papier, vraag dus om die aanbevelingsbrief…

Wil je jezelf beter kunnen beschrijven in de zin van karaktereigenschappen en competenties? Kijk dan een de gratis persoonlijkheidstest of de gratis competentietest. Deze geven eerst een globaal beeld van jou en als je dan meer wilt weten kun je een uitgebreide testrapportage bestellen. De uitslag geeft je dan een idee wat de belangrijkste kracht in jou is en wat dus in een referentie eigenlijk naar voren moet komen. Dit kun je dan weer bespreken met de referentie.